[ Pobierz całość w formacie PDF ]
czającej bazy dla akumulacji. Z tego powodu musi czerpać środki z gospodarki drobno-
towarowej, w praktyce chłopskiej. Prywatna gospodarka chłopska musi stać się przed-
miotem kolonizacji wewnętrznej, rozumianej jako ograbienie chłopa co otwarcie gło-
sił Preobrażenski wyciągnięcie maksimum wartości dodatkowej z jego pracy w celu
zasilenia inwestycji w przemyśle. Korzystanie z wewnętrznych kolonii winno odby-
wać się przede wszystkim przez monopolistyczne ustalanie cen produktów przemysło-
wych na odpowiednio wysokim poziomie w stosunku do cen płaconych przez państwo
za płody rolne. Konieczne są również inne środki przymusu ekonomicznego na chłop-
stwo, aby w maksymalnie szybkim czasie wypompować ze wsi gigantyczne środki po-
trzebne do zainwestowania w uprzemysłowienie kraju.
Wywody Trockiego były podobne. Ponadto był on gorącym zwolennikiem cen-
tralizacji gospodarki, która, jego zdaniem, miała usuwać marnotrawstwo będące rezulta-
tem konkurencji oraz jest wydajniejsza dzięki ogólnie stosowanym normom, a przemysł
nie znajduje się na łasce konsumentów. Koniecznością jest przekształcenie ekonomii
w jednolity mechanizm funkcjonujący automatycznie , aby to osiągnąć należy prowa-
dzić kampanię przeciwko elementom kapitalizmu czyli chłopstwu; zaprzestanie jej jest
równoznaczne z odrodzeniem kapitalizmu.41
W celu koordynowania działalnością poszczególnych gałęzi przemysłu oraz
optymalnego wyboru między alternatywnymi metodami, technologiami, kierunkami
inwestowania i innymi strategicznymi celami ekonomicznymi w ZSRR rozwinÄ…Å‚ siÄ™
system gospodarki planowej, w którym oddziaływanie na gospodarkę za pomocą narzę-
dzi ekonomicznych zastąpiono systemem administracji gospodarczej. Decydowała ona
o wielkości i kierunkach inwestowania, rodzaju i sposobie oraz miejscu, ilości i czasie
produkcji. Do końca lat 30. jakiekolwiek przedsięwzięcia gospodarcze podporządkowa-
no komisariatom ludowym poszczególnych branż przemysłu co prowadziło do rozrostu
i tak już gigantycznej administracji państwowej. Sownarkom składał się, oprócz trady-
cyjnych narkomatów również z przemysłowych komisariatów obejmujących dziedziny
od przemysłu ciężkiego po rybołówstwo. W 1947 roku było aż 60 przemysłowych mi-
nisterstw. Planowaniem obejmowano wszystkie gałęzie przemysłu oraz rożne okresy.
110
www.stalin.of.pl Stalin: Big Brother © Krzysztof Bar
Jednak największą sławę zdobyły plany pięcioletnie. Pierwszy plan pięcioletni przyjęty
został w połowie 1929 roku, ale ogłoszono jakoby jego realizację rozpoczęto w paz-
dzierniku 1928 roku. Niedługo rzucono hasło przedterminowego wykonania planu
( pięciolatka w cztery latka ) jednocześnie podwyższając założone normy na co usilnie
nalegał sam towarzysz Stalin: praca KC [& ] szła głównie w kierunku korygowania
i precyzowania planu pięcioletniego w sensie przyśpieszania tempa i skracania termi-
nów. 42 W styczniu 1933 roku ogłoszono wykonanie I pięciolatki, która stała się jed-
nym z mitów XX wieku była ona symbolem wyższości socjalistycznej gospodarki nad
kapitalizmem pogrążonym wówczas w Wielkim Kryzysie.
Kilka lat wcześniej, bo w lipcu 1928 roku na plenum KC Stalin w zasadzie po-
wtórzył omawiane przeze mnie postulaty Preobrażenskiego, które wcześniej ostro ata-
kował. Powiedział wtedy m.in., że należy dokonywać uprzemysłowienia kraju
w oparciu o akumulację wewnętrzną . Jednym z jej zródeł, według niego, było chłop-
stwo. Z chłopstwem sprawa przedstawia się u nas w tym względzie następująco: płaci
ono państwu nie tylko zwykłe podatki bezpośrednie i pośrednie, ale również, po pierw-
sze, przepłaca towary przemysłowe wskutek istnienia stosunkowo wysokich cen tych
towarów, po drugie [& ] nie dopłaca mu się w cenach produktów rolnych. Jest to do-
datkowy podatek obciążający chłopstwo gwoli rozwojowi przemysłu [& ]. Jest to coś
w rodzaju «daniny» . KoÅ„czÄ…c ten temat obiecaÅ‚ po szeregu lat, zupeÅ‚nie zlikwidować
ten dodatkowy podatek obciążający chłopstwo .43
Podobnie jak w skolektywizowanym rolnictwie tak również podczas industriali-
zacji dochodziło do marnotrawstwa i strat na gigantyczną skalę. Bardzo często zdarzały
się awarie, drogie urządzenia niszczały w ogóle nie zainstalowane lub były uszkadzane
przez niewykwalifikowanych robotników, często byłych chłopów, dla których był to
niejednokrotnie pierwszy kontakt z maszyną w życiu. Budowniczowie wielkich inwe-
stycji socjalizmu żyli w katastrofalnie prymitywnych warunkach, ponadto nie prze-
strzegano norm bezpieczeństwa i higieny pracy co w połączeniu z mrozem było przy-
czyną zgonu tysięcy robotników, idę o zakład, że sama tylko rosyjska bitwa
o hutnictwo żelaza pochłonęła więcej ofiar niż bitwa nad Marną 44 pisał, John Scott, je-
41
L. Kołakowski, op. cit., cz. III, s. 814-815
42
J. W. Stalin, Sprawozdanie polityczne Komitetu Centralnego na XVI Zjezdzie WKP(b), 27 czerwca
1930 r., [w:] J. W. Stalin, op. cit., t. 12, s. 344
43
J. W. Stalin, O industrializacji i problemie zbożowym& , op. cit., [w:] J. W. Stalin, op. cit., t. 11, s. 168,
169, 170
44
[ Pobierz całość w formacie PDF ]